We bespreken George Wilhelm Friedrich Hegel en zijn geloof in de redelijkheid van de wereld. In 1770 werd hij geboren in Stuttgart als zoon van een protestantse ambtenaar. Wilhelm, zoals zijn familieleden hem kortweg noemden, groeide op in een feodale wereld, waarin vorst en kerk de dienst uitmaakten. Als scholier en als student raakte hij onder de invloed van de idealen van de Verlichting en de Franse Revolutie: vrijheid en zelfbepaling. Hij besloot daarom geen predikant te worden, maar als schrijver en filosoof zijn bijdrage te leveren aan de verandering van de samenleving op basis van die idealen.
Na een aantal baantjes werd hij in 1818 in Berlijn aangesteld als professor filosofie.
Vervolgens rees zijn ster snel. Zijn colleges trokken honderden studenten. Hij
overleed op 59 jarige leeftijd, aan de cholera.
Hegel beschouwde Redelijkheid als het absolute basisprincipe van de werkelijkheid.
Hij zag redelijkheid echter niet als een sturende macht die van begin af aan alles
beheerst, maar als een beginsel dat zich ontvouwt in een zichzelf ontdekkend proces
waarin tegenstellingen geleidelijk aan verzoend raken. Tegenstellingen tussen
mensen onderling, tussen eigen en gemeenschappelijk belang en tussen de staten.
In dat ervaringsproces wordt het de redelijkheid als het ware zelf duidelijk wat redelijk
is en de denkende mens gaat daarin mee. Dat proces gaat, aldus Hegel, net zo lang
door tot er niets meer te verzoenen valt en de hele werkelijkheid redelijk is geworden.
Al kun je vraagtekens zetten bij Hegels geloof in de mogelijkheid van zo’n werkelijkheid, redelijkheid is en blijft één van de belangrijkste basisprincipes van ons denken en doen. En Hegel heeft ons blijvende inzichten verschaft, hoe die redelijkheid feitelijk werkt en tot stand kan worden gebracht.

Elke tweede dinsdag van de maand, telkens van 10.30 - 12.00 uur in de Stadkamer, verzorgen enkele bestuursleden van het Filosofisch Café Zwolle een inleiding in het denken van een bekende filosoof uit het verre of recente verleden. Het gaat om denkers die hun sporen hebben nagelaten met een of meer bekende werken of inzichten en waardoor de inleider geïnspireerd is of zich in heeft verdiept. Voor mensen die nieuwsgierig zijn naar wat bijvoorbeeld Socrates of Hegel ons te vertellen hebben.

Let op: je e-mailadres wordt gedeeld met de organisatie van het Filosofisch Café bij het maken van een reservering.